Veenhuizen staat bekend als een van de Koloniën van Weldadigheid. Er staat nu het Nationaal Gevangenismuseum, een rijksmonument dat samen met een groot gebied van Veenhuizen, onderdeel is geworden van de UNESCO-werelderfgoedlijst.
★
★
★
★
★
★
Vanaf 1823 is Veenhuizen door de tijd heen volledig zelfvoorzienend ingericht. Er is geen echte dorpskern, maar drie gestichten, een aantal ambachtsclusters en medische zones. Misschien wil je wel een wandeling maken op een van de zes routes door en om Veenhuizen. Onderweg kom je langs ruim 120 gebouwen met UNESCO-werelderfgoedstatus. Deze vaak prachtige panden hebben, dankzij hun samenhang, bouwstijl en vooral ook unieke geschiedenis, een plek op die lijst verdiend.
Het gevangenismuseum in Veenhuizen is gevestigd in de voormalige gevangenis met gracht.
Waarom staat Veenhuizen op de Unesco werelderfgoedlijst?
Van 1823 tot 1984 was dit bijzondere dorp afgesloten voor buitenstaanders. Kansarme kinderen werden er heropgevoed in een zogenaamd ‘landbouwend weeshuis’, een initiatief van de Maatschappij van Weldadigheid. Door middel van arbeid moesten zij zelf hun onderhoud en onderwijs bekostigen. In theorie een prachtig plan, maar in de praktijk bleek het een experiment
dat vaak eindigde in ellende, armoede, ziekte en zelfs sterfte.
Veenhuizen Informatie
Informatie centrum Veenhuizen. Vroeger het slachthuis, nu start van vele wandel- en fietsroutes.
Start Wandel- en fietsroutes in Veenhuizen.
Vanaf de parkeerplaats aan de Laan Weldadigheid, waar je gratis kan parkeren, kan je gelijk de 6 wandelroutes en fietstochten starten. Aan de overkant vind je het informatiehuisje. Het adres is:
Oude Gracht 40, 9341 AB Veenhuizen
Het geïsoleerde dorp Veenhuizen.
Wist je dat Veenhuizen tot aan 1984 een afgesloten dorp was? Het dorp had daarom ook eigen kerken, scholen, hospitaal, apotheek, zwembad, en een verenigingsgebouw. Alleen de mensen die er werkten mochten er ook wonen. Dus als je met pensioen ging, of de dienst verliet, moest je ook uit het dorp verhuizen.
Veenhuizen straalt rust, regelmaat en reinheid uit.
Opbeurende woorden als "Vooruit" en slogans op de huizen in Veenhuizen.
Unieke historie van Veenhuizen.
Veenhuizen is een dorp wat een heerlijke eigen uitstraling heeft van jaren geleden. Van de betonnen bushokjes tot aan de vaak stimulerende woorden boven op de verschillende huizen.
Vele gebouwen zijn recentelijk gerestaureerd en zien er prachtig uit.
Op de wereld erfgoed lijst.
Niet voor niets werd dit gebied hier als Kolonie van weldadigheid in 2017 genomineerd voor de wereld erfgoed lijst. In juli 2021 is het dorp dan ook op deze lijst toegevoegd. Je kan
van Veenhuizen gerust zeggen dat het een openluchtmuseum is, maar er wonen natuurlijk ook gewoon mensen. Er is overigens ook een echte gevangenis. Die kan je uiteraard niet bezoeken,
of je moet het wel heel bont maken!
B&B Klein Soestdijk
★★★☆☆
9.3 waardering
In 1859 werd het ministerie van binnenlandse zaken de eigenaar van Veenhuizen. Ook de woning voor de hoofddirecteur is toen gebouwd. Nu huist dit statische gebouw 4 B&B
kamers.
Het huis staat bekend als Klein Soestdijk in verband met de statische zijvleugels en de grote tuin. Tijdens het ontbijt heb je vanuit de tuinkamer een prachtig uitzicht op
hebt.
Behalve de geweldige plek, wordt ook het biologisch ontbijt met lokale producten goed gewaardeerd.
Tip:
Reserveer je tijdig, kan de eigenares je inboeken voor een massage in de massage salon.
Voormalig huis van de gevangenis directeur. Je kan er ook overnachten of een massage boeken!
Historische Kolonie: de Maatschappij van weldadigheid.
Na een zeer bewogen militaire en politieke carrière die onder andere in de slag bij Waterloo en in Nederlands Indië plaatsvonden, is Johannes in 1819 aan de slag gegaan voor de de Maatschappij van Weldadigheid.
Begonnen in de eerste vrije proef kolonie in Frederiksoord, waar gezinnen in 62 kleine boerderijen, zelfvoorzienend zullen gaan wonen en werken. Door de armoede in die periode werden kansarme gezinnen verplaatst uit de steden, om onder streng toezicht werk te verrichten op de nabijgelegen akkers.
Weeskinderen, paupers, landlopers en bedelaars kwamen.
Vanaf 1823 werd door Generaal Johannes van den Bosch het eerste gesticht in Veenhuizen in gebruik genomen. Dit was ingericht was om mensen onvrijwillig in te zetten voor arbeid. In het najaar van 1824 worden er ook 3 schepen met elk 200 weeskinderen overgebracht van Amsterdam, naar Veenhuizen.
Er werden nog 2 grote gebouwen geplaatst en zo kwamen er nog duizenden andere arme mensen voor "verpleging" en "heropvoeding" tijdens de 19e eeuw. De toevoeging van bedelaars en weeskinderen werkte nadelig op het oorspronkelijke plan volgens Johannes van den Bosch.
Kaasproeverij Kaaslust
Onze wandelroute brengt ons andere ook naar het Maallust complex. Hier vind je enkele ondernemers die verschillende producten maken zoals kaas en bier.
Achterin de Kaasproeverij ligt nog zat!
Kaaslust is een ambachtelijke kaasmakerij en proeverij. Honderden kazen kan je zien liggen rijpen achter het glas en vele kazen kan je proeven in het winkeltje.
Prachtig gebouw van de Kaasproeverij.
Architect Willem Cornelis Metzelaar
Architect Willem Cornelis Metzelaar heeft het pand ontworpen en het is gebouwd in 1903. In 2010 is dit gebouw weer volledig gerestaureerd en ingericht voor de bereiding van kaas.
25 ondernemers hebben in 2011 de start gemaakt hier een bierbrouwerij te beginnen. Dit heeft geen windeieren gelegd. En nu kan je in vele restaurants en slijterijen deze bieren
kopen.
Leven in de brouwerij
Nu wordt dit bier door heel Nederland verkocht, en hebben ze ervoor gezorgd dat er in het opgeknapte maallust complex, weer "leven in de brouwerij" is gekomen.
Op het terras bij Maallust kan je best een biertje pakken.
Interessante verhalen en Veenhuizen
Omdat Veenhuizen zoveel werelderfgoed heeft en er meer dan 100 rijksmonumenten staan, is een gids hier echt geen overbodige luxe.
Te gebruiken om je in te lezen voordat je gaat, of ter plaatse met achtergrond informatie op zak, dit geweldige gebied met fiets of wandel routes te ontdekken.
Bekijk vele boeken en verhalenbundels geschreven over Veenhuizen en door Veenhuizenaren. Soms met ontroerende verhalen over vaak onbekende gebeurtenissen uit de Nederlandse
geschiedenis.
Bekijk gids
Info & boeken
Info & boeken