Met een wandeling door Veenhuizen ervaar je het koloniale verleden, maar vooral zie je de vele strakke geordende gebouwen, vaak met pakkende woorden of slogans.
Direct bij de parkeerplaats van het gevangenismuseum starten 5 wandelroutes. Blauw 2,2 km, rood 3,5 km, groen 5,5km, geel 6,5 km en wit 7 km. Wil je zoveel mogelijk zien van de historische hoogtepunten van Veenhuizen, adviseren we je onze onderstaande route te wandelen.
Veenhuizen heeft van oudsher geen centrum, maar clusters van gerelateerde gebouwen. De wandelroutes uitgezet door Veenhuizen, zijn daarom een keuze van het een óf het ander. Hoewel het een hele lange wandeling wordt als je alle 124 werelderfgoederen in Veenhuizen wil zien, is er een wat korter alternatief: De zwarte Drenthe-Vakantie.eu route die we zelf gemaakt hebben.
6,2 km
01:35
Deze route gaat door 6 gebouwen clusters, en langs maar liefst 84 prachtige monumentale gebouwen van Veenhuizen. Verder nemen we met deze route ook een stukje bosrijk gebied mee. Zo wordt het een afwisselende én interessante wandeltocht.
Een aantal hoogtepunten zijn het managementcluster met o.a. gebouwen voor geestelijke leiders, een verenigingsgebouw, een hotel, en de woning van de directeur. Het maallust complex waar ze graan verwerkten, nu bierbrouwen en kaas rijpen. De Kerklaan met o.a. de mooie koepelkerk tussen de bomen. Het Ambachtscluster met de elektriciteitscentrale. En "last but not least" de Hospitaallaan waar je langs 2 ziekenhuizen komt, leprozenhuizen en de ijskoepel.
In tegenstelling tot de andere routes, kan je deze niet op gekleurde wegbewijzering volgen, en zal je dit kaartje moeten gebruiken, of de GPX-route downloaden in je gps app of apparaat.
Arbeiders woningen in Veenhuizen.
2e gesticht, nu gevangenismuseum in Veenhuizen.
N.H. Koepelkerk Veenhuizen.
Oude leidinggevenden hotel Veenhuizen.
Brouwerij op het Maallust complex.
Wil je toch liever een van de 5 routes lopen die met gekleurde paaltjes zijn aangegeven. Is er hier voor je een de beschrijving met kleur, en afstand van de wandelingen. Elke route kan je starten op de parkeerplaats van het gevangenismuseum. Je komt met elke wandeling hier weer terug, dus is het prima te combineren met een bezoek aan het gevangenismuseum.
De gestichtsroute is de kortste route en bewegwijzerd met blauwe paaltjes. Je wandelt langs het voormalige Tweede Gesticht (nu het gevangenismuseum). Verderop het mooie ziekenhuiscomplex met verschillende gebouwen als het leprozenhuis en de ijskoepel. Aan Hospitaallaan staan verschillende panden zoals een rijtje dienstwoningen. In gebruik voor hospitaal personeel. Opschriften op enkele huizen hier zijn: "Ontwikkeling", "Helptelkander" en "Een van Zin".
Op de rode paaltjesroute ofwel de Ambachtsroute, zie je de meeste oude gebouwen van Veenhuizen. O.a. loop je langs de plekken waar gewerkt werd zoals in het prachtige maallust complex. Behalve de hoge graanschuur die soms als klimwand gebruikt wordt, kan je een kijkje nemen in de Maallust bierbrouwerij en de Kaasmakerij Kaaslust. Even terug noordelijk loop je langs de elektriciteitscentrale en natuurlijk het Ambachtscluster. Deze rode paaltjes route gaat ook langs verschillend mooie directie panden en gebedsgebouwen in Veenhuizen.
De Fochteloërveenroute is de beste keuze als je rust en natuur houdt. Dit Veengebied is in het verleden relatief weinig ontgonnen, en bevat nog levend hoogveen. Ook kom je langs de ijsbaan van Veenhuizen.
De Sterrenbos route heeft ons niet onberoerd gelaten. Onbetwist hoogtepunt is dan ook de Algemene Begraafplaats Veenhuizen. Doordat de werknemers uit alle windstreken kwamen, zie je vele verschillende soorten graven. Zo zijn er ruim 25 graven met (gerestaureerde) graftrommels. De onvrijwillige bewoners kregen geen zerk, maar werden in een jute zak anoniem, naast én boven elkaar begraven. Onder de grote boom op het open veldje, liggen nu ruim 10.000 gestorvenen.
De Slokkertroute is de langste wandelroute en laat je de o.a. De Slokkert zien: Een beekje dat door een weelderig groen dal meandert. Je wandelt langs een terp, waarvan vermoed wordt, dat er voor de komst van de Kolonie van Weldadigheid, een kerk stond. Raadselachtig is niets daarvan overgebleven. Evenals de eventuele rest van het oude Veenhuizen van voor 1823. Op één boerderij na: De Jachtweide, deze is al in 1723 gebouwd. Die vind je in het 3e gesticht waar je met deze Slokkertroute ook langs wandelt.
Beoordeeld met een 9.1!
In 1859 werd het ministerie van binnenlandse zaken de eigenaar van Veenhuizen. Ook de woning voor de hoofddirecteur is toen gebouwd. Het huis staat bekend als "Klein Soestdijk" in verband met de zijvleugels en de grote tuin.
Ter vergelijk Paleis Soestdijk. Foto door Bert Kaufmann - CC BY-SA 3.0
Wat is er nu mooier dan slapen in de woning van de voormalige gevangenisdirecteur van Veenhuizen.
Van boomhut tot wellnessbungalow!
Een comfortabele bungalow op de Norgerberg.
Met 19 verschillende typen accommodaties heb je keuze genoeg om te slagen! Midden in prachtig bos, op 6 km van Veenhuizen.
Beoordeeld met een 5/5!
Beoordeeld met een 8.8!
Direct aan de Hospitaallaan midden in Veenhuizen!
Heerlijk hotel met eigen sfeer van weleer. Vele gasten prijzen het restaurant om de lekkere keuken met o.a. lokale gerechten en het goede ontbijt.
De wandeling drenthe-vakantie.eu route gaat niet naar het 3e gesticht of de begraafplaats wat ook wel het 4e gesticht genoemd word. Hieronder de informatie over deze bijzondere plekken.
tip: Heb je tijd over, rij hier nog even naartoe. Je zal er geen spijt van hebben.
Het 3e Gesticht was één van de 3 grote gestichten die gebouwd zijn om de landlopers en armen "verpleging en heropvoeding te geven". Het gebouw, dat net als de 2 de andere gestichten gebouwd is als een vierkant bestaat niet meer. Het had een omtrek van bijna 600 meter. In de zomermaanden bloeien er vele bloemen op de oude fundering van het gesticht.
Om het 3e gesticht staan nog wel een aantal mooie gebouwen. De Jachtwijde is een ambachtelijke boerderij gebouwd in 1723. Het is het enige gebouw in Veenhuizen dat er al was voordat de Maatschappij van weldadigheid er kwam.
Er staat ook een geschakeld lang pand. Dit was vroeger de oude stoom-katoenspinnerij (nu zit er een Bed en Breakfast in). Het is gebouwd in 1839 in opdracht van de Maatschappij van Weldadigheid. Het zou daarna nog 3 keer verbouwd worden. Het heeft onder andere als weeshuis, bejaarden opvang en schoolgebouw gefungeerd. In de jaren 20 van de vorige eeuw was het een kerk, en na 1945 gebruikt als "open inrichting" Bergveen.
Een straatje verder, aan de Bergveenweg kom je bij de Stichting tot behoud van de Graftrommel. Alleen donderdag middag geopend. Op de begraafplaats liggen vele graftrommels die door de medewerkers van de stichting gerestaureerd zijn.
De begraafplaats is ook onderdeel van het werelderfgoed geworden. Dit, "Vierde gesticht", is uniek om verschillende redenen. Zo komt dit omdat er een mix van verschillende grafmonumenten te zien is. Zo liggen er houten-, stenen-, betonnen- en zelfs gietijzeren grafstenen. sommige met graf hek of een graftrommel als versiering. Deze graven links op het kerkhof zijn veelal van soldaten en medewerkers alsook hun gezinnen van de werkinrichtingen.
Algemene begraafplaats Veenhuizen.
Algemene begraafplaats Veenhuizen.
De meeste mensen liggen echter op de open velden – rechts als je de begraafplaats opkomt. In schril contrast met de personeelsleden, werden meer dan 10.000 wezen en gedetineerden hier anoniem in rijen en op verschillende lagen van de grond, in een jute zak ter aarde besteld. Een grote boom midden op het veld dient als een soort van grafmonument.
Tijden veranderden, en achter in de begraafplaats werden vanaf 1875 de dode gedetineerden wel naast elkaar begraven. Nogwel zonder steen, maar er werd wel een administratie bijgehouden wie waar lag.
100 jaar later, als onderdeel van een werkverschaffingsproject in 1974, werden de witte betonnen kruizen gemaakt en geplaatst. De rijen kruizen waren voor de stoffelijke overschotten van zowel Nederlands Hervormde - als Katholieke gevangenen. Ook liggen er 8 Belgische vluchtelingen uit de eerste wereldoorlog. De joden werden begraven op een eigen joden begraafplaats dat 400 meter noordelijker ligt. Er staat daar nog een enkele grafsteen en wat bomen.
Aanrader! Luxe vakantiepark met heerlijk zwemparadijs waar je wel 600 meter met de glijbaan kan!
Wat lief! Bewoner Huttenheugte dankbaar!
Heerlijk toch! Zo'n lekker ontbijtje elke dag?
Vernieuwd! Zwemparadijs dome volledig vervangen én de VIP cottages met vele luxe vernieuwd in 2021 en 2022.
Fantastisch eten in het Kasteel van Coevorden en slapen direct aan de gracht in vestingstad Coevorden.
Vrijwel het enige bouwwerk in Veenhuizen met allure: Klein Soestdijk. Waar je
sinds kort ook kan overnachten!
Natuurhuisje Oud Bergveen. In het geschakelde monumentale gebouw van de oude stoomkatoenspinnerij dat in het 3e gesticht staat.
Prachtig accommodatie met volledige keuken en houtkachel om lekker bij te zitten. Heerlijk stille omgeving met mooie en uitgestrekte natuur. Tot rust komen en de huidige snelle tijden even los te laten.
