Rondrit door het Industrieel Smalspoor Museum

Smalspoor diploma voor kinderen van 4 tot 80.

En rijden in een smalspoorlocomotief kan je! Kinderen vanaf 4 tot en met 80 jaar, kunnen hier het enige echte smalspoor machinisten diploma halen op de vele rond tuffende locomotieven. Maar ook zonder dit diploma mag je toch mee met de rondrit door het Industrieel Smalspoor Museum.

Rondrit door het Smalspoor Museum

Onze rondrit, die elk uur vertrekt, wordt er één met vele stoppen. Onze enthousiaste machinist doet uitgebreid uit de voeten over allerlei onderwerpen gerelateerd aan veenontginning, de natuur en uiteraard de industriele smalspoor historie.

Knarsend en puffend trekt het smalspoor diesel locomotiefje ons voort over de rials van het museum. Smalspoor, omdat deze rails maar 90 cm uit elkaar liggen. Bij de NS is de breedte 143,5 cm en deze breedte wordt over de hele wereld het meeste gebruikt. Er zijn vele soorten verschillende breedte rails en er liggen verschillende maten assen en soorten spoorrails en bielsen langs grote delen van de route, zo laat hij ons zien. Zo liggen er bijvoorbeeld ook rails die als monorail fungeerde. Er zijn wel meer als 50 verschillende breedte maten in gebruik geweest over de hele wereld.

Natuurgebied met 70 soorten vogels.

Verder tuffend vervoert het treintje ons langs een prachtig meertje, dat ook op het grondgebied van het park ligt. Wel 70 soorten vogels komen hier en sommige broeden er ook. Het Bargerveen natuurgebied is hier bijna aangrenzend en het is er daarom ook erg rustig. “Niet van de bramen snoepen hoor, daar piesen de vossen tegenaan” legt onze machinist uit.

Op onze rondrit door het Industrieel Smalspoor Museum, komen we dit rijksmonument op het terrein tegen. Het is de 4 spoorweg smalspoorremise uit 1910 en is de enige over gebleven in Nederland. Alle deuren staan open en er staan nog locomotieven in.

Even verderop komen we bij het rijksmonument de turfstrooisel fabriek met zijn kantelinstallatie. Deze imposante metalen kantel installatie draait een heel treinstel om zijn eigen as, om zodanig op de kop te hangen.

Al het bolster rolt daarna via een schuin oplopende band de fabriek in waar het word het gemalen en gezeefd. Daar staan grote machines die gedeeltelijk nog werken. De klauwen van de malers, ook wel wolf of duivelsmolen genoemd, malen ze kort. Daarna komen ze van boven in de fabriek naar beneden terecht in de zeefmolen. Het lijken grote centrifuges met vervaarlijke draaiende, gedraaide metalen kammen. Dit heeft vroeger letterlijk veel stof op doen waaien, en je kan je wellicht voorstellen dat het geen pretje was hier te werken.

Lang geleden zag het er zo uit op het hoogveen:

Turf producten

Zwarte turf werd gedroogd en opgestookt in kachels om de huizen te verwarmen. De bovenste laag, het bolster, uit het hoogveen van het bargeveen was echter te los en brandde veel te snel op in de kachels.

De Griendtsveen Maatschappij uit de Peel kon er wel wat mee: Ze  maakten er turfstrooisel van. Dat werd gebruikt als vervanger voor stro in de stallen van paarden. Reden is dat het beter nog als stro, vocht (paardenpoep & plas) kan vasthouden.

Onze machinist laat ook een wollig achtig product zien. Het diende als omwikkeling van afwateringpijpen. Tegenwoordig zijn dit plastic buigbare pijpen, maar toentertijd nog aardewerk pijpen met gaten.

Een heel ander eindproduct is Norit. Je weet wel, die zwarte pilletjes voor als je aan de dunne bent. Dat word nog steeds gemaakt, maar de turf komt niet meer hier vandaan.

Hou je van treinen, loop dan ook nog even het nieuwe gebouw de locomotievenloods binnen, het immense dak ligt vol met zonnepanelen. Er staan zeker 40 verschillende locomotieven, wagons en treinstellen schat ik, en het is een ware lust voor het oog.

Voor meer indrukken en impressies kan je ook deze korte documentaire video over het Smalspoor museum bekijken.